Quốc hội Thuỵ Điển năm 1786 đánh dấu bước ngoặt trong thời kỳ cai trị của vua Gustav. Ông ngày càng gia tăng quyết tâm cai trị vương quốc mà không cần tới quốc hội, đây đánh dấu một trong những bước chuyển chậm rãi và dè dặt từ chế độ bán lập hiến sang chế độ bán chuyên chế.

Trong cùng thời gian này, các nước đi chính trị bên ngoài của ông ngày càng trở nên mạo hiểm hơn. Đầu tiên thì ông tìm kiếm sự giúp đỡ của người Nga nhằm giúp ông giành lấy Na Uy từ tay Đan Mạch. Khi người Nga từ chối bỏ rơi đồng minh Đan Mạch, Gustav khai chiến với người Nga vào năm 1788, lúc này đang bận bịu với cuộc chiến với người Ottoman ở phía Nam. Việc khai chiến mà không thông qua sự đồng thuận của hội đồng khiến Gustav vi phạm nghiêm trọng hiến pháp mà ông phê chuẩn năm 1772; điều này gây ra nhiều cuộc bạo loạn quân sự, nghiêm trọng nhất là sự kiện âm mưu Anjala giữa các sĩ quan quý tộc của ông đồn trú tại Phần Lan. Đan Mạch sau đó tuyên chiến nhằm hỗ trợ cho đồng minh Nga, nhưng người Phổ và Anh sau đó thuyết phục được Đan Mạch ngưng chiến bằng các biện pháp ngoại giao.

Trở về Thuỵ Điển, Gustav khơi dậy sự phẫn nộ của dân chúng đối với các sĩ quan nổi loạn. Ông cuối cùng cũng dập tắt được cuộc nổi loạn và xử tử những vị chỉ huy có liên quan. Tận dựng không khí chống quý tộc đang dâng cao, ông cho triệu tập quốc hội vào đầu năm 1789, tại đây ông thông qua Đạo luật Liên minh và An ninh vào ngày 17 tháng 2 năm 1789 với sự đồng thuận của ba đẳng cấp thấp hơn (so với quý tộc). Điều này góp phần gia tăng đáng kể quyền lực hoàng gia, mặc dù các đẳng cấp vẫn duy trì các quyền liên quan đến ngân sách. Đổi lại, Gustav III loại bỏ phần lớn các đặc quyền cũ của giới quý tộc.